100 oqýlyq: Jastarǵa jańa deńgeıdegi sapaly bilim berýdi kózdeıtin bastama - Gúlsara Joldasbaeva
«QazAqparat» HAA tilshisi KMTjIÝ prorektory Gúlsara Joldasbaevanyń «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 oqýlyq» jobasy jóninde pikirin bilgen bolatyn.
- «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 oqýlyq» jobasy arqyly qandaı jetistikterge qol jetkizýge bolady dep oılaısyz?
- Elbasynyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty maqalasynda «Biz tarıh, saıasattaný, áleýmettaný, fılosofııa, psıhologııa, mádenıettaný jáne fılologııa ǵylymdary boıynsha stýdentterge tolyqqandy bilim berýge qajetti barlyq jaǵdaıdy jasaýǵa tıispiz. Biz aldaǵy birneshe jylda gýmanıtarlyq bilimniń barlyq baǵyty boıynsha álemdegi eń jaqsy 100 oqýlyqty ártúrli tilderden qazaq tiline aýdaryp, jastarǵa dúnıejúzindegi tańdaýly úlgilerdiń negizinde bilim alýǵa múmkindik jasaımyz», - degen edi.
Elbasynyń tapsyrmasymen Ulttyq aýdarma bıýrosy qurylyp, bıylǵy jyly 18 kitap aýdarylyp, baspadan shyǵyp otyr. Jańa oqýlyqtar - eksklıýzıvti gýmanıtarlyq kitaphana. Ult kóshbasshysy mán bergendeı, bul oqýlyqtar kópshilik úshin kitap túrinde, elektrondyq onlaın nusqasynda jáne úzdik lektorlardyń ashyq dáristeriniń vıdeotekasy sııaqty úsh formatta qol jetimdi bolmaq.
Sondyqtan bul joba - dúnıejúziniń ozyq, zamanaýı jáne tańdaýly úlgileri negizinde jastarǵa jańa deńgeıdegi sapaly bilim berýdi qamtamasyz etýdi kózdeıtin bastama dep oılaımyn. Mańyzdylyǵy sol, álemniń úzdik oqýlyqtaryn qazaq tiline aýdarý stýdentterdiń bilim deńgeıin arttyryp, jeke adam jáne maman retinde tabysqa jetýine jol ashady.
Atap aıtqanda, birinshiden, 100 oqýlyq aýdarý nátıjesinde ǵylymı kontent qory kóbeıip, qazaq tiliniń ǵylymı qory halyqaralyq ǵylymı leksıkamen baıytylady. Ekinshiden, Qazaqstandyq bilim alýshylar álem elderiniń úzdik ýnıversıtetterinde suranysqa ıe, pedagogıkalyq tájirıbesinde keńinen paıdalanylyp kele jatqan, birneshe márte baspadan shyǵarylǵan eń myqty avtorlardyń eńbekterine qol jetkize alady. Úshinshiden, joǵary oqý oryndaryndaǵy bilimniń mazmuny álemdik deńgeıge kóterilýge múmkindik alady. Bul - bolashaq urpaqqa jasalǵan eń úlken syı emes pe?!
- «100 oqýlyq» jobasyna engiziletin eńbekterden ásirese, qaı saladaǵy kitaptar bilim alýshylardyń ǵylymı tanymyn keńeıtip, básekege qabiletti jas atanýyna jol ashady dep atap óter edińiz?
- Bul kitaptardyń barlyǵy da qundy, óıtkeni tańdalyp alynǵan, kóbisi 10 retten basylyp shyqqan jáne basylymy 2014 jyldan kem emes degen talaptarǵa saı. Sondyqtan osy jobaǵa engizilgen oqýlyqtyń árqaısysynyń mańyzy zor dep esepteımin. Zamanaýı ulttyń basty sharty - básekege qabiletti, ǵylym men bilimdi qatar meńgergen jasty tárbıeleý. Bul rette mektep pen joǵary oqý ornynyń mańyzy zor. Jańa oqýlyqtar bilimniń naǵyz entsıklopedııasy bolmaq. Áleýmettaný, fılosofııa, til bilimi, psıhologııa salalarymen qatar, atqarylatyn jumystyń úlken bir bóligi ekonomıka ǵylymyn da qamtyp otyr. Meniń mamandyǵym ekonomıka salasy bolǵandyqtan bul meni qatty qyzyqtyrady. Bıyl jaryq kórgen otyrǵan 18 oqýlyqtyń tórteýi - osy saladan. Gregorı Menkıýdiń ataqty «Ekonomıks» oqýlyǵynyń tórtinshi basylymy, Tomas Grıffınniń «Menedjmenti», Donald Kýratkonyń «Kásipkerlik: teorııa, protsess jáne praktıka» oqýlyǵy jáne Klaýs Shvabtyń «Tórtinshi ındýstrııalyq revolıýtsııa» eńbegi - osy ýaqytqa deıin tek aǵylshyn jáne orys tilderinde shyǵarylǵan bolsa, pán salasy boıynsha mańyzdy oqýlyqtar dep sanaımyn. Kitaptar latyn qarpinde basyp shyǵarylǵannan keıin, olardy shetelde turatyn jastarymyz da oqı alatyn bolady.
- Osy jobaǵa baılanysty aımaqtaǵy jalǵyz joǵary jáne joǵary bilimnen keıingi bilimdi mamandardy daıarlaıtyn Yessenov University-de qandaı sharalar ótkizý josparda bar?
- Aldymen, «100 oqýlyq» jobasy aıasynda basyp shyǵarylǵan kitaptar bilim júıesine tolyqtaı engizilý kerek. Sodan keıin ýnıversıtettiń professorlyq-oqytýshylar quramy osy kitaptardy oqytý jáne qoldaný boıynsha metodıkalyq nusqaýlyqtar, rekomendatsııalar, metodıkalyq quraldar daıyndaıdy. Prezentatsııalar ótkizemiz. Stýdentter arasynda dóńgelek ústelder, semınarlar ótkizý josparlanǵan.
- Ýnıversıtettiń kitaphana qory baı ma? ıAǵnı, kez-kelgen mamandyqqa oqýlyqtar sany jetkilikti me?
- Árıne, jetkilikti dep tolyq aıta alamyn. Oqý ordasynda 5 oqý zaly, 3 elektrondy zal jáne 2 abonement zaly bar. Qazirgi ýaqytta bilim alýshylar kóbinese, elektrondy nusqada oqyǵandy jáne qoldanǵandy yńǵaıly sanaıdy. Sondyqtan ýnıversıtette respýblıkalyq JOO aralyq kitaphanaǵa elektrondyq nusqada qoljetimdilik bar. Oqytýshylar men stýdentter úsh tilde de belsendi qoldanady. Máselen, Tomson Roıters bazasyndaǵy oqýlyqtarǵa jáne shetel ádebıetterine suranys bar. Sondaı-aq, sabaq barysynda professorlyq oqytýshy quram óz eńbekteri men oqý quraldaryn keńinen qoldanady.
- Mańǵystaýdaǵy memlekettik deńgeıdegi jalǵyz joǵary oqý ornynyń qandaı tyń jańalyqtary bar? Bolashaqta ýnıversıtette qandaı mamandyqtar ashylmaq?
- Rebrendıng týraly aıtýǵa bolady. Jaqyn arada biz rebrendıng protsessin ótkizdik. Jańa qysqasha ataýymyzdy - Yessenov University dep logotıp kabyldadyq. Qundylyqtarymyzdy aıqyndadyq. Bul qandaı qundylyqtar bolýy kerek?
Birinshiden, bul - ashyqtyq. Kez kelgen úrdiste ashyqtyq! Basqarýda, qarym-qatynasta, sheshimder qabyldaýda. Sondyqtan, ashyqtylyq jáne qoljetimdiliksiz biz qoıylǵan maqsattarǵa jete almaımyz. Ekinshiden, bul - yqylastylyq, ıaǵnı qoǵamda, qorshaǵan ortada ótip jatqan ártúrli máselelerge den qoıyp qaraý, nemquraıly qaramaý. Máseleler týyndaǵan jaǵdaıda, ony sheshýge bar kúshimizdi salýymyz qajet. Úshinshiden, bul - kreatıvtilik. Kreatıvti bolý úshin adamdardyń oılaý qabiletti joǵary bolý kerek. Bolyp jatqan jaǵdaıǵa synı baǵa bermeı, jańa nárse oılap tabý múmkin emes. Bizdiń túsinigimizshe kreatıvtilik bilimniń eń joǵary satysy. Osy qundylyqtardy biz ózimizdiń Yessenov University brendinde kórsetkimiz keldi: Ashyqtylyq, yqylastylyq jáne kreatıvtilik.
Bıylǵy jańa oqý jylynda bakalavrıattan 25 jańa mamandyq, magıstratýra boıynsha 12, doktarantýradan 3 mamandyq ashpaqpyz. Olardyń ishinde - jýrnalıstıka, logıstıka, marketıng, aýylsharýashylyq mamandyqtary , hımııa, bıologııa jáne t.b.
- Suxbatyńyzǵa raxmet!