«100 qadam»: Energetıka - el erteńi
Naqtyraq aıtqanda, elektr energetıka salasy halyqtyń kókeıinen shyǵýy tıis. Qazir osy baǵytta birneshe aýqymdy sharalar qolǵa alynýda.
«100 naqty qadam» Ult josparyndaǵy 50 qadam «Elektr energetıkasyn qaıtadan qurý», «Biryńǵaı satyp alýshy» modelin bekitý» dep atalady. Bul óńirler arasyndaǵy elektr energııasynyń ártúrli tarıfterin retteýge múmkindik beredi. Jasyratyny joq, elektr energııasy túrleriniń tarıfteri barlyq jerde birdeı emes. Tutynýshylar tarapynan tarıfterdiń jıi ózgeriske ushyraýyna baılanysta narazalyqtardyń týyndaýy múmkin. Buǵan jol berýge bolmaıdy. Sondyqtan da elektr energetıka salasyn ulǵaıta quryp, «Biryńǵaı satyp alýshy» modeli engizilgeni jón. Qazirgi tańda elektr energetıka salasyn qaıta uıymdastyrý aıasynda QR Energetıka mınıstrligi salaǵa ınvestıtsııalardy yntalandyratyn jańa tarıftik saıasatty engizý jumysyn júrgizip jatyr. Qýat óndiretin uıymdardyń arasynda básekelestikti damytý úshin elektr qýatyn satyp alý ortalyqtandyrylǵan saýda-sattyqtarda júrgiziletin bolady. Sonymen qatar qýatty satyp alýmen Eseptik-qarjy ortalyǵy - Tikeleı uzaq merzimdi sharttar jónindegi biryńǵaı satyp alýshy aınalysatyn bolady. Bul ınvestorlarǵa jańa jınaqtaýshy qýattardy salýǵa jáne jumys istep jatqandaryn keńeıtýge ketken salymdaryn qaıtarýynyń kepildikterin alýǵa múmkindik beredi.
Sondaı-aq, 51-qadamda «Óńirlik energetıkalyq kompanııalardy (ÓEK) irilendirý» máselesi qoıylǵan. Bul energııamen qamtamasyz etýdiń senimdiligin artyrady, óńirlerge elektr energııasyn taratýdyń shyǵynyn tómendetedi, tutynýshylar úshin elektr energııasynyń aqysyn azaıtady. Osynyń ózi tutynýshy tilegine saı keletini talas týdyrmaıdy.
Al, 52-qadam «Elektr energetıkasy sektorynda salaǵa ınvestıtsııa tartýdy yntalandyratyn jańa tarıf saıasatyn engizý» dep atalady. Árıne, tarıf qurylymy ózgertýdi talap etedi. Tarıfterde 2 qurylýshy erekshelenedi: kúrdeli shyǵyndardy qarjylandyrý jáne elektr energııasy óndirisiniń aýyspaly shyǵyndaryn jabý úshin paıdalanylatyn elektr energııasy úshin tólenetin aqy belgilenetin bolady. Bul shyǵyndy óteý ádisi boıynsha tarıfterdi bekitetin qazirgi ahýaldy ózgertýge múmkindik beredi.
Kórip otyrǵanymyzdaı, el ekonomıkasyn ilgeri damytýdyń basty tegershigine aınalǵan elektr energetıkasynyń ońtaıly joldary barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memlekettiń Ult josparynda osylaısha kórinis tapqan. Endigi mindet - osyny dáıektilikpen is júzine asyrý.
Qazirdiń ózinde elimizdiń elektr energetıka salasyn ártaraptandyrý maqsatynda aýqymdy ister atqarylyp jatyr. Máselen, Jambyl oblysynda tikeleı sheteldik ınvestıtsııalardy tartýmen jańartylmaly qýat kózderi salasynda Qazaqstandaǵy alǵashqy aýqymdy joba iske asyrylýda. Búgingi tańda Jambyl oblysy jańartylmaly qýat kózderin damytý boıynsha el óńirleriniń ishinde kóshbasshylardyń biri bolyp tabylady.Sonymen qatar, jobany júzege asyrý úshin halyqaralyq qarjy ınstıtýttary - Eýropalyq qaıta qurý jáne damý banki jáne Taza tehnologııalar qory tarapynan qorlandyrý tartyldy. KES-da elektr qýatyn óndiretin 192 myńǵa jýyq kún panelderi ornatylǵan, olar jylyna ortasha alǵanda 73 mln. kılovatt saǵat bere alady. Osy jobany iske asyrý arqyly Qazaqstannyń ońtústik óńirlerindegi qýattyń jetispeýshiligin jabýǵa bolady dep kútilýde. Osy jyldyń sońyna deıin ınvestorlar KES qýatyn 100 mVt deıin keńeıtýdi josparlap otyr, bul jumys oryndaryn ulǵaıtyp, elektr qýatymen 30 myńǵa jýyq aýlany qamtamasyz etýge múmkindik beredi.