1 mamyr. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Qazaqstan halqynyń birligi merekesi
Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentiniń Jarlyǵyna sáıkes 1996 jyldan bastap atap ótiledi. 100-den astam ult ókilderi turatyn Qazaqstan úshin bul mereke dástúrli meıramdardyń birine aınaldy.
Dúnıejúzilik mahabbat kúni
Túsinistik pen keshirimdilikke yqpal etetin sózsiz mahabbat merekesi retinde oılastyrylǵan, 2004 jyly amerıkalyq The Love Foundation kommertsııalyq emes uıymy atap ótýdi bastady. Bul uıym 2000 jyly bilim berý, zertteý jáne qaıyrymdylyq arqyly adamdardy sózsiz súıýge shabyttandyrý mıssııasymen qurylǵan bolatyn.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1923 jyly Aqmola oblystyq tarıhı-ólketaný mýzeıi – mádenı-aǵartý mekemesi quryldy. Murajaıdyń alǵashqy ekspozıtsııasy túrli mekemeler syıǵa tartqan jan-janýarlardyń qańqalary, qarý-jaraq, saýyt-saıman, t.b. buıymdardan quraldy.1927 jyly murajaı óziniń alǵashqy ekspedıtsııasyn uıymdastyryp, ólkeniń tabıǵaty, tarıhy jóninde qundy málimetter jınady.
1925 jyly Shymkent qalasynda shyǵatyn «Ońtústik Qazaqstan» oblystyq qoǵamdyq saıası gazetiniń alǵashqy sany jaryq kórdi.
1930 jyly Ortalyq Azııa men Sibir aralyǵyn jalǵastyrǵan Túrkistan-Sibir temirjolynyń ashylý saltanaty ótti. Bul temirjol Semeı qalasynan Almaty arqyly Jambyl oblysynyń Lýgovoı beketine deıingi aralyqty jalǵady. Uzyndyǵy 1452 shaqyrym. Temirjol qurylysy 1927 jyly bastalyp, 1931 jyly tolyǵymen aıaqtalǵan. Qurylys ınjeneri Muhamedjan Tynyshbaev boldy. Eń birinshi bolyp E-1441 parovozy qurylys zattarymen júrip ótti.
1992 jyly Almatyda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev jáne Túrkııanyń Premer-Mınıstri Súleımen Demırel Birlesken kommıýnıkege qol qoıdy. Al Úkimet basshylary Ózara járdemdesý jáne ınvestıtsııalardy qorǵaý týraly kelisimge qol qoıdy. Eki jaqtaǵy mınıstrlikter men mekemelerdiń jetekshileri avtomobıl kóligi, avıatsııa qatynasy, mádenıet, radıo jáne teledıdar, kadr daıarlaý, ortasha jáne shaǵyn kásiporyndar, banktik jáne nesıe salalaryn damytý týraly, Qazaqstannyń batys óńirindegi munaıdy óńdeýdegi túrik fırmalarynyń járdemdesýi týraly, Aqtóbedegi gaz elektr stantsııalary ǵımarattary týraly, Mańǵystaýdaǵy munaı óńdeıtin zaýyttyń qurylysy jáne qalpyna keltirý jumystary týraly, Aqtaý portyn qalpyna keltirý, Kaspıı teńizi arqyly Qara jáne Baltyq teńizderine Qazaqstannyń júkterin tasymaldaý tóńiregindegi yntymaqtastyq týraly kelisimderge jáne hattamalarǵa qol qoıyldy.
2010 jyly Italııadaǵy Trıest qalasynyń áskerı zıratynda ıÝgoslavııanyń Halyq-azattyq armııasynyń (ıÝHAA) «orys batalonynyń» 104 keńes sarbazyn eske alýǵa arnalǵan eskertkishtiń saltanatty ashylýy ótti. Qaza tapqan jaýyngerlerdi izdestirý týraly bastamany soǵys ardageri, qazaq jazýshysy Qalmuqan Isabaı kótergen. Eskertkish Italııadaǵy Qazaqstan elshiliginiń jerleý oryndary men qaza tapqan sarbazdardyń attaryn izdeý boıynsha 4 jylǵy eńbeginiń jemisi.
2014 jyly Sılıkon alqabynda (AQSh) ótken baıqaýda qazaqstandyq ónertapqyshtar IPad jáne IPhone-ǵa arnalǵan mobıldi qosymshany tanystyrdy. «life.beats» - adamdarǵa óz densaýlyǵy men jaqyndarynyń densaýlyǵyna qamqorlyq jasaýǵa kómektesedi. Ol bultpen sınhrondalǵan qaýipsiz qorǵalǵan serverde qaı ýaqytta dári ishkenin baqylap, saqtap otyrady. Qazaqstan kásipkerleriniń komandasy alǵash ret HealthTech (densaýlyq saqtaý salasynda jańa tehnologııalardy paıdalaný) sanatynda irikteýden ótti.
2015 jyly Almatyda 687 keli laǵman pisirilip, bul kórsetkish Gınnestiń rekordtar kitabyna tirkeldi. Álemdegi eń úlken «Dostyq» dep atalatyn laǵmandy Uıǵyr memlekettik drama jáne komedııa teatrynda 30 aspaz ázirledi.
2018 jyly Mańǵystaýda kún energııasymen jumys isteıtin jańa elektr stansasy ashyldy. Kún elektr stansasy Munaıly aýdany Batyr aýylynda 36,05 gektar jerge salynǵan.
2019 jyly Almaty qalasyndaǵy Kaspıı ýnıversıtetiniń stýdenttik komandasy Age of business oıyn túrin oılap tapty. «Age of Business» («Bıznes dáýiri») - bıznes-protsess elementterinen jáne qarjy, ekonomıka, ınvestıtsııa jónindegi vıktorınalyq suraqtardan quralǵan ústel oıyny. Stýdentter óz jobasyn shyndyqqa aınaldyrý úshin Tuńǵysh Prezıdent qorynyń grantyn jeńip aldy.
2019 jyly «Ámire» (Paris song) kınokartınasy AQSh-tyń Vırdjınııa shtatynda ótken halyqaralyq festıvalde (Richmond International Film Festival) birden eki atalym boıynsha jeńimpaz atandy. Ol «Úzdik baıandaýshy fılm» jáne «Úzdik akter» atalymdarynda jeńiske jetti. Ataqty qazaq tenory Ámire Qashaýbaevtyń ómirinen syr shertetin kınolentany QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń tapsyrysymen «Qazaqfılm» kınostýdııasy jáne «Darplay» kompanııasy birlesip túsirgen. Kartınanyń bas prodıýseri - Álıdar Ótemuratov, rejısseri - Djeff Vespa (AQSh), operator - Maksım Osadchıı (Reseı), stsenarıst - Benjamın A. vann der Vın (SShA), keńesshi - ónertanýshy Jarqyn Shákárim. Akterlik quram: Ebbı Kornısh - Lı Ebbot, Sanjar Mádıev - Ámire,Erkebulan Daıyrov - Mustafa Shoqaı, Ben Oldrıdj - Djordj Gershvın.
2023 jyly Qazaqstan halqynyń birligi kúni «Kóne Taraz» tarıhı-mádenı kesheninde «Bir shańyraq astynda» merekelik sharasy ótti. Etnomádenı birlestikter teatrlandyrylǵan kórinister men kontserttik baǵdarlamalar usyndy. Qonaqtarǵa «Dostyq dastarhany» jaıylyp, 20-dan astam ulttyq taǵamdar usynyldy. Sondaı-aq qazaq kúresi, ózbek kúresi, belbeý kúresi, sambo, ýshý, taekvondo, armrestlıngten sporttyq jarystar uıymdastyryldy.