1 aqpan. Tulǵalar týǵan kún

Foto:
ASTANA. QazAqparat – Búgin, 1 aqpan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

89 jyl buryn (1934-2006) Qazaqstannnyń halyq jazýshysy, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Sáken Nurmaquly JÚNІSOV dúnıege kelgen.

Kókshetaý oblysy, Qyzyltaý aýdany, Kishkenekól aýylynda týǵan. Qazaqstannyń Halyq jazýshysy (1996).

Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen (1957). 1957-1959 jyldary «Pıoner» (qazirgi «Aq jelken») jýrnalynda jáne 1960-1964 jyldary Qazaq memlekettik drama teatrynda ádebıet bóliminiń meńgerýshisi, 1988 jyldan 1991 jylǵa deıin KSRO Ádebı qory qazaq bólimshesiniń dırektory, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń hatshysy bolǵan. Balalarǵa arnalǵan alǵashqy kitapshasy («Sonarda») 1959 jyly shyqty.

Budan soń jas jetkinshekter úshin «Ájem men emshi jáne dáriger» (1961), «Kimniń mekeni jaqsy» (1962), «Saqaý báteńke» (1983), t.b. kitaptary jaryq kórdi. «Óshpeıtin izder» povesin (1968), «Japandaǵy jalǵyz úı» romanyn jazdy (1965; orys tilinde - 1968). «Aqan seri» dılogııasy jaryq kórdi. (1kit., 1971; 2kit., 1977; orys tilinde - M., 1979). «Alǵashqy vagon» (1982), «Zamanaı men Amanaı» (1987) povesterin jazdy.

Jazýshynyń «Ajar men ajal» (1967), «Tutqyndar» (1970), «Qyzym, saǵan aıtam» (1972), «Jaraly gúlder» (1973), «Qos anar» (1974), «Ár úıdiń erkesi» (1975), «Qysylǵannan qyz boldyq» (1976), «Krossvord nemese mashanadaǵy maskarad» (1981), t.b. pesalary respýblıka teatrlarynda qoıyldy.

«Óliara» pesasyna Qazaq KSR Memlekettik syılyǵy berildi (1986). 2000 jyly «Sáken seri el jaıynda, el Sáken seri jaıynda» kitaby jaryq kórdi.

Kóptegen shyǵarmalary shetel tilderine aýdarylǵan. L.N.Tolstoıdyń, S.Tsveıgtiń birqatar áńgimelerin, O.T.Gonchardyń «Perekop», «Kók adyr» romandaryn, t.b qazaq tiline aýdarǵan.

75 jylburyn (1948) ánshi-kompozıtor, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Altynbek Qorazbaıuly QORAZBAEV dúnıege keldi.

Jambyl oblysy, Merki aýdanyndaǵy Qyzylsaı aýylynda týǵan.

1973 jyldan Jambyl oblystyq «Alataý» estradalyq ansambliniń kórkemdik jetekshisi, sonan soń oblystyq fılarmonııa dırektory bolyp istedi. Halyq súıip tyńdaıtyn «Qara kempir», «Qara shal», «Shashbaýlym», «Syrǵalym», «Aıaýly Tarazym», «Kenen ata», «Saǵyndym Kenen atamdy» jáne t.b. ánderdiń avtory.

Mádenıet salasyndaǵy joǵary jetistikteri úshin A. Qorazbaevqa Qazaqstan Lenın komsomoly syılyǵynyń laýreaty, «Qazaq KSR-nyń Eńbek sińirgen artısi», 1993 jyly «Qazaqstan halyq ártisi», 1994 jyly «Qyrǵyzstan Respýblıkasynyń halyq artısi» qurmetti ataqtary berildi.

2004 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik syılyǵynyń laýreaty, 2010 jyly «Parasat» ordeni, 2016 jyly ІІІ dárejeli «Barys» ordenin aldy.

65 jylburyn (1958) Qazaqstan halqy Assambleıasy tóraǵasynyń orynbasary Taýfık Akram uly KARIMOVdúnıege keldi.

Burynǵy Gýrev (qazirgi Atyraý) qalasynda týǵan. Gýrev qalasyndaǵy pedagogıkalyq ınstıtýtyn (1979), Almaty qalasyndaǵy Saıasattaný jáne basqarý ınstıtýtyn (1991), Atyraýdaǵy Munaı jáne gaz ınstıtýtyn (1995) támamdady.

Tarıh jáne qoǵamtaný pánderiniń muǵalimi, áleýmettik-saıası erejeler oqytýshysy, ınjener-geolog mamandyqtaryn ıgergen.

Ár jyldary Atyraý qalasyndaǵy №213 kásiptik tehnıkalyq ýchılışede oqytýshy (1979), Halyqaralyq jastar týrızmi bıýrosynda referent, nusqaýshy, bólim meńgerýshisi, tóraǵa, Gýrev qalalyq komıtetinde nusqaýshy, bólim meńgerýshisi, Memlekettik ishki ekonomıkalyq kompanııasynda ekspert, Atyraý oblystyq ákimi apparatynyń jetekshisi, «Qazaqstankaspııshelf» AQ vıtse-prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń bas ınspektory, Aqtaý qalasynda «Kaspıı» Ulttyq Kompanııasy AQ basqarmasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary, «Qazaqstandaǵy tatar jáne bashqurt kongresi» Respýblıkalyq qoǵamdyq uıymy basqarmasynyń tóraǵasy qyzmetinde bolǵan.

Qazirgi qyzmetin 2022 jyldyń sáýirinen atqaryp keledi.

H.Dosmuhamedov atyndaǵy ýnıversıtettiń qurmetti professory. Qazaqstan halqy Assambleıasy keńesiniń múshesi, Búkilálemdik tatarlar kongresi Ulttyq Keńesi (Mıllı Shýra) tóraǵasynyń orynbasary, Qazaqstan, Reseı, Tatarstan, Ázerbaıjan Jazýshylar odaǵynyń múshesi. AQSh-tyń Týsson qalasynyń qurmetti azamaty.

63 jylburyn (1960) «Ekomed» medıtsına ortalyǵynyń negizin qalaýshy jáne jetekshisi Saltanat Berdenqyzy BAIQOShQAROVA dúnıege keldi.

Jambyl oblysynda týǵan. 1983 jyly Qazaq Ulttyq ýnıversıtetiniń bıologııa fakýltetin bitirgen. Medıtsınadaǵy eńbek jolyn 1988 jyly Almaty qalalyq keńeshanasynda dáriger-laborant bolyp bastaǵan.

Erler bedeýligin anyqtaýmen aınalysyp, kúıeýiniń nemese donordyń sháýhetimen jatyrishilik ınsemınatsııa jasaý jáne atalyq uryq krıokonservatsııasy ádisterin engizgen. 1995 jyly bedeýlikti emdeıtin «Ekomed» ortalyǵyn uıymdastyryp, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azııada alǵashqy bolyp deneden tys uryqtandyrý (DTU) ádisin engizdi.

Nátıjesinde 1996 jyly 31 shildede osy laboratorııada Qazaqstandaǵy alǵashqy «qutydaǵy bala» dúnıege keldi. Qazaqstandaǵy alǵashqy laboratorııa retinde «Ekomed» emhanasy 1995 jyly Frantsııadaǵy Dúnıejúzilik DTU regıstrine tirkelgen.

Ulttyq medıtsına qaýymdastyǵynyń «Altyn Dáriger» ataǵynyń ıesi. «Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý isiniń úzdigine» atty qurmet belgisimen marapattalǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń «Densaýlyq caqtaý isine qosqan úlesi úshin» medalimen, «Qurmet» ordenimen marapattalǵan.

43 jyl buryn (1980) QR Memlekettik qyzmet isteri agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Berik Serikuly BERKІMBAEV dúnıege keldi.

Qazaq memlekettik zań akademııasyn, Bolashaq baǵdarlamasy boıynsha Ulybrıtanııanyń Sheffıld ýnıversıtetin (2015) bitirgen.

Eńbek joly: Almaty qalasy, Ońtústik-Shyǵys kólik aımaǵy boıynsha QSjAO prokýrory, kadr jumysy jáne ishki qaýipsizdik jónindegi aǵa prokýrory (2001-2004 j); QR Bas prokýratýrasynyń QSjAEK basqarmasynyń aǵa prokýrory (2004-2005 j); QR Bas prokýratýrasynyń Almaty oblysy boıynsha QSjAEKB bastyǵynyń orynbasary, bastyǵy (2005-2010 j); Almaty oblysy prokýrorynyń kadr jumysy jónindegi aǵa kómekshisi (2010 j); Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy sotynyń jáne Ádilet mınıstrliginiń atqarý óndiristerin qamtamasyz etý jónindegi basshylyq laýazymdarynda jumys istedi (2010-2011 j); Aqmola oblysy boıynsha sot aktilerin oryndaý departamentiniń basshysy (2011-2014 j); Aqmola oblysy ádilet departamenti basshysynyń orynbasary (2015-2016 j); QR ÁM memlekettiń múliktik quqyqtaryn qorǵaý departamenti dırektorynyń orynbasary (2016-2017 j); Aqtóbe oblysy ádilet departamentiniń basshysy(2017-2018 j); Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrligi strategııalyq josparlaý departamentiniń dırektory (2018-2022 j). Qazirgi qyzmetine 2022 jylǵy 20 qańtardan bastap taǵaıyndaldy.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 20 jyl» (2011), «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 25 jyl» (2016) merekelik medaldarymen marapattalǵan.


Seıchas chıtaıýt